Onderhoud

Dit is wel de makkelijkste periode van het jaar. De meeste planten zijn afgestorven en als koning winter toeslaat zal er een ijslaag op de vijver komen. Sommige bezorgde vijverbezitters nemen nu de bijl of hamer ter hand om een wak in het ijs te slaan en zodoende te voorkomen dat de vissen de winter niet zouden overleven. Dit moet u in ieder geval nu juist niet doen, de trillingen veroorzaakt door slaan op het ijs verplaatsen zich door de hele vijver en kunnen ernstige schade aanbrengen aan de gehoororganen van de vissen. In dit geval zullen de vissen het zeker niet overleven. Als de vijver diep genoeg is (diepste gedeelte ± 80 cm) en er niet te veel organisch materiaal zoals bladeren en andere afgestorven plantedelen op de bodem ligt, zullen de vissen zonder problemen de winter doorkomen.

Het enigste wat u in de winter aan de vijver moet doen is het ijs (gedeeltelijk) sneeuwvrij houden zodat er toch wat licht in de vijver komt en de wintergroene zuurstofplanten kunnen blijven assimileren.

Wilt u toch een gedeelte ijsvrij houden, dan kunt u dat het beste doen met behulp van een klein luchtpompje met een zg zuurstofsteentje zoals ook bij aquaria gebruikt wordt. Het pompje dient dan wel de gehele vorstperiode in bedrijf te zijn.

Het vijverseizoen begint. De vissen beginnen weer tot leven te komen. We zien en horen kikkers en padden weer bezig in en rond de vijver. Eerst de bruine kikker en later in het voorjaar ook de groene.
De planten komen uit hun winterslaap en steken voorzichtig de eerste groene blaadjes boven water uit. De dotterbloem en andere voorjaarsbloeiers laten ons weten dat de winter nu echt voorbij is en kondigen met hun bloemen de komst van de lente aan.

Indien er planten gescheurd en verplant moeten worden dan kan dat nu gebeuren. Vele soorten vijverplanten vertonen de neiging te gaan woekeren en dienen regelmatig in toom gehouden te worden. Ook planten die het vorig jaar een minder weelderige groei te zien gaven en minder of niet bloeiden, kunnen nu verplant worden. Gebruik hiervoor een goede, kleiige voedingsbodem waarin de benodigde voedingsstoffen aanwezig zijn, maar niet meer dan dat. Wij gebruiken een eigen mengsel welke wij ook voor de consument beschikbaar hebben in de vorm van zakgoed.

Maak de voedingsbodem voordat u ze gebruikt indien nodig nat, zodat ze als u de mand in de vijver plaatst, niet gaat zweven. Planten welke kunnen blijven staan, dienen nu te worden ontdaan van eventuele afgestorven bladeren etc. Mocht de groei van de zuurstofplanten wat achterblijven bij de verwachtingen en wordt het water ietwat groen, dan kunnen we bij een waterhardheid (DH of GH) van 10 of minder het water bijmesten met Maërl.
Maërl is een natuurproduct en bestaat uit een soort kalk. Het wordt onder andere onder de naam VIJVERSCHOON in de handel aangeboden. Houdt u zich aan de gebruiksaanwijzing op de verpakking en dien Maërl maximaal liefst één maal per jaar toe.

Eventueel overdadig groeiende wieren worden uit het water gevist met behulp van een schepnetje of ze door een houten stok te winden.

In de zomer dienen we de meeste tijd te gebruiken om van de vijver te genieten. Planten kunnen eventueel nog ge- of verplant worden. De vissen mogen bijgevoerd worden, maar nooit te veel en niet meer dan direct opgegeten wordt.
Door de overdadige groei van de zuurstofplanten kan het nodig zijn hierin wat te snoeien. Verwijder echter niet te veel omdat deze planten juist van het allergrootste belang zijn.

In de handel zijn allerlei middeltjes te koop ter bestrijding van wieren en algen, maar ik ben daar beslist geen promotor of voorstander van, alleen in uitzonderlijke gevallen is het gebruik hiervan het overwegen waard.
Veel beter is het om de overdadige groei in te dammen door de overtollige wieren uit het water te verwijderen. Een lichte wierengroei is eerder een voordeel in het water dan een nadeel. Oorzaak van die wierengroei is een te hoge voedingsconcentratie in het water en dat wordt in die gevallen bijna altijd veroorzaakt door oorzaken van buitenaf. Veelal is het stof of stuifmeel van bloeiende bomen, coniferen, etc. wat in de vijver waait. Dit stof ontwikkelt zich binnen een korte periode tot een laagje op het water en later tot de bekende wierengroei. Een bijkomend voordeel is dat het water in de vijver ingeval van wierengroei altijd helder zal zijn, omdat ze in groen of troebel water niet kunnen groeien.

Vaak is de oorzaak te herleiden tot overbevolking in de vijver en/of slechte waterkwaliteit.
Het eerste wat u moet doen ingeval van visziektes is de zieke vissen uitvangen en apart zetten. In de tweede plaats is het van belang de kwaliteit van het water te controleren, met name ook het ammonium- en nitrietgehalte mag niet worden vergeten.
Voor de daadwerkelijke bestrijding van visziektes is het van belang deskundig advies bij de specialist in te winnen. Deze man of vrouw zal minimaal de vis bekijken en eventueel met behulp van microscopisch onderzoek een diagnose stellen en u daarna adviseren welk medicijn u het beste kunt gebruiken.

Helaas hij is weer voorbij die mooie zomer. De planten beginnen af te sterven en het blad van de bomen in de tuin en daarbuiten valt op de grond en in de vijver. Het is aan te bevelen om dat blad zoveel mogelijk uit de vijver te verwijderen. Moeder Natuur maakt ons dat wat makkelijk door te zorgen dat het vers gevallen blad eerst een paar dagen op het water blijft drijven en in de meeste gevallen naar één hoek gedreven wordt. We kunnen nu met behulp van een schepnet het blad eenvoudig verwijderen. Een andere mogelijkheid is het spannen van een net over de vijver om te zodoende het blad op te vangen. Laat in dit geval het net niet de hele winter zitten, maar verwijder het blad voor de winter. We moeten namelijk voorkomen dat er te veel blad (of ander organisch materiaal) in de vijver achterblijft omdat dit het water verrijkt en de vijver uit balans kan brengen.

Het geeft in het water een rottingsproces, waarbij zuurstof verbruikt wordt en koolzuurgas vrijkomt, bij gebrek aan zuurstof zelfs giftig methaangas. In de winter kan het zijn dat deze gassen niet kunnen ontsnappen door ijsvorming op de vijver en daardoor kan de vijver veranderen in een vieze, stinkende poel. Als zoiets onverhoopt gebeurt dan is er maar één oplossing: de vijver schoonmaken en opnieuw beginnen. Ook hier geldt voorkomen is beter dan genezen.

Daarom is het ook raadzaam om elk (na)jaar ongeveer éénderde van de vijverbodem schoon te maken, we beperken de verstoring van het milieu tot het minimum en verkleinen de kans om al te rigoureus aan de slag moeten. Dat schoonmaken is een vrij eenvoudig werkje, we schrapen met een stevig schepnet over de bodem van de vijver en verwijderen op deze manier doeltreffend het grootste deel van de aanwezige blubber. We zullen echter ook een deel van de planten verwijderen, (kikkerbeet en sommige soorten zuurstofplanten) daarom ook het advies om één maal per jaar éénderde deel te behandelen.

Eenjarige planten moeten we nu verwijderen en voor de vorstgevoelige soorten bepaalde voorzorgsmaatregelen nemen. Zie hiervoor de pagina oever-en moerasplanten.

Bij bepaalde weersomstandigheden kan ook in het najaar de vijver wat groen worden. Dat komt omdat de zuurstofplanten beginnen af te sterven en het water bij hogere temperaturen nog te veel voedingsstoffen bevat.
Is de vijver echter het hele jaar in goede conditie geweest, dan moet u zich hierover niet te veel zorgen maken. Bij het dalen van de temperatuur zal het water weer helderder worden en de zuurstofplanten zullen na de winter hun werk hervatten.

In het eerste geval boeken we winst doordat het filter actief blijft en in het voorjaar aanmerkelijk sneller opstart. De kans op bevriezen is heel klein omdat stromend water niet zal bevriezen, hoewel we bij langdurige of strenge vorst de zaak wel in de gaten moeten houden. Het nadeel is wel dat in geval van stroomstoring of uitval van de pomp tijdens een vorstperiode er een heel groot probleem kan ontstaan. Stilstaand water in het UVC en het filter zal wel bevriezen en onherstelbare schade kunnen aanrichten. Toch prefereren wij de methode van door laten draaien in de winter. Bij Koivijvers wordt deze methode eigenlijk altijd toegepast.

De tweede methode is wat veiliger, maar over het hele jaar gezien aanmerkelijk minder productief omdat de opstart van het filter en de aanwas van de nodige bacteriën aanmerkelijk langzamer gaat. (Dit scheelt weken, zo niet maanden.)

Als u voor deze methode kiest, schakelt u de pomp uit zodra het gaat vriezen en bergt hem na een schoonmaakbeurt droog en vorstvrij op. Eventueel kunt u er voor kiezen de pomp op een vorstvrije plaats onder water te bewaren.
Het filter moet leeg en schoongemaakt worden, evenals de UVC. Haal ook het glas er even uit om schoon te maken. Zorg er ook voor dat er geen water in slangen of buizen achterblijft: dit zou kunnen bevriezen en schade veroorzaken.

In het voorjaar na de ergste vorst installeert u het hele verhaal weer.

Bacteriën sterven bij het stopzetten van het filter heel snel af, terwijl het na het opstarten van het filter maanden duurt voordat deze zelfde bacteriën zich weer voldoende ontwikkelen.
Laat daarom als het even kan het filter in de winter gewoon doorlopen. Zolang het water stroomt, zal het niet bevriezen. Alleen bij strenge en langdurige vorst moet u misschien ingrijpen. Zorg er dan wel voor dat u bijtijds het water uit het filter, maar ook uit het UVC verwijderd.